Sözleşmeli personel çalıştırılmasına ilişkin esaslarda, refakat izni verilmesine yönelik bir düzenleme bulunmamaktadır.
SORU : Ben 2016 ekim ataması sözleşmeli bir öğretmenim. Görev yerim Ağrı'nın bir ilçesi. Ben görev yerime giderken eşim memleketimde kaldı. Zira kaynanam kanser tedavisi görüyordu. Daha kötüsü geçen hafta eşimin de kanser olduğunu öğrendik. Haberi aldığımda eşimden 2000 km uzaktaydım. Şimdi eşimin yanındayım önce ameliyat sonra uzun bir tedavi süreci var. Eşim ve iki oğlum'dan başka kimsemiz yok. Ben sözleşmeli olduğum için refakatçı izni yada ücretsiz izni alamıyor muşum. Bu konuda bana yardım edermisiniz. Yetkililere sesimi duyurmak için ne yapmayalım.
Bu mesajı kim okuyorsa duasını da eksik etmesin inşallah.
CEVAP : 06/06/1978 tarihli ve 7/15754 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına İlişkin Esaslar'ın 9. ve 10. maddeleri aşağıdaki şekildedir.
"Madde 9- 160 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinde sayılan kurumlarda Sosyal Güvenlik Kurumlarına prim ödemek suretiyle geçen hizmet süresi, bir yıldan on yıla kadar olan personele yirmi gün, on yıldan fazla olanlara otuz gün ücretli yıllık izin verilir.
Milli Eğitim Bakanlığında norm kadro sonucu ortaya çıkan öğretmen ihtiyacının kadrolu öğretmen istihdamıyla kapatılamaması hallerinde sözleşme ile çalıştırılacak öğretmenler yaz tatili ile dinlenme tatillerinde izinli sayılırlar. Bunlara, hastalık ve diğer mazeret izinleri dışında, ayrıca yıllık izin verilmez.
Sözleşmeli kadın personele, doğumdan önce sekiz, doğumdan sonra sekiz hafta olmak üzere toplam on altı hafta süre ile ücretli doğum izni verilir. Çoğul gebelik halinde, doğum öncesi sekiz haftalık izin süresine iki hafta eklenir. Ancak beklenen doğum tarihinden sekiz hafta öncesinde, sağlık durumunun uygun olduğunu doktor raporu ile belgeleyen sözleşmeli kadın personel, isterse doğumdan önceki üç haftaya kadar işyerinde çalışabilir. Bu durumda, sözleşmeli kadın personelin isteği halinde doğum öncesi çalıştığı süreler, doğum sonrası izin süresine eklenir. Doğum izni sebebiyle Sosyal Güvenlik Kurumunca ödenen geçici iş göremezlik ödeneği ilgilinin ücretinden düşülür."
Sözleşmeli personele, bir yaşından küçük çocuklarını emzirmeleri için günde toplam bir buçuk saat süt izni verilir. Süt izninin kullanımında annenin saat seçimi hakkı vardır.
Sözleşmeli personele isteği üzerine; eşinin doğum yapması halinde iki gün, kendisinin veya çocuğunun evlenmesi, annesinin, babasının, eşinin, çocuğunun veya kardeşinin ölümü halinde ve her olay için üç gün ücretli mazeret izni verilir.
Hizmetleri sırasında radyoaktif ışınlarla çalışan ve doğrudan radyasyona maruz kalan sözleşmeli personele ilgili mevzuatı uyarınca ücretli sağlık izni verilir.
Resmi tabip raporu ile kanıtlanan hastalıklar için yılda ücretli hastalık izni verilebilir. Hastalık sebebiyle, Sosyal Sigortalar Kurumunca ödenen geçici iş göremezlik tazminatı ilgilinin ücretinden düşülür
Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan Esaslarda, sözleşmeli personele refakat izni verileceğine dair bir hüküm bulunmamaktadır.
Ancak 657 sayılı kanunun sözleşmeli personele kendi mevzuatında açıklık olmayan hallerde, doğrudan uygulama söz konusu olmamakla birlikte, statülerinin özelliği gözetilerek referans norm olarak dikkate alınmalarının ve kıyasen uygulanmalarının mümkün olduğu, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 06/10/2011 tarih ve YD İtiraz No:2011/524 sayılı kararı ile hüküm altına alınmıştır.
Sivas İdare Mahkemesince verilen 22.05.2013 günlü, E.2013/208; K.2013/470 sayılı karar ile 4/B'li personele refakat izni verilmemesi işlemini iptal etmiş ve söz konusu karar Danıştay 5. Dairesince 27.03.2014 günlü, E:2013/9443; K;2014/2567 sayılı karar ile onanmıştır.
Ancak davalı idareler olağanüstü bir kanun yolu olan "karar düzeltme" başvurusunda bulunmuş, aynı Danıştay dairesi bu kez kendi kararını düzeltmiş ve sözleşmeli personele refakat izni verilemeyeceğini hüküm altına almıştır. Söz konusu karar oy çokluğu ile alınmıştır(3/2)
Sonuç olarak mevzuatta sözleşmeli personele refakat izni konusunda bir açıklık olmamakla birlikte bu konuda yargı kararlarında da bir istikrardan söz edilemez.
Bu durumda sizin açınızdan en mantıklı yol öncelikle 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 105. maddesine uygun bir rapor alarak idareye refakat izni için başvuruda bulunmanız ardından da idarenin ret cevabından itibaren 60 gün içerisinde idare mahkemesine yürütmenin durdurulması talepli bir dilekçe ile söz konusu işlemin iptalini talep etmeniz olacaktır. Eğer idare dilekçenize her hangi bir cevap vermezse dilekçenizin üzerinden 60 gün geçtikten sonra ki 60 gün içerisinde dava açmanız gerekecektir. Eğer davanızı yürütmenin durdurulması talepli açarsanız ve mahkeme bu talebinizi haklı görürse 2-3 ay gibi bir sürede sonuca ulaşabilirsiniz. Dilekçenizde söz konusu Danıştay Kararlarının lehinize olan yönlerinden yararlanabilirsiniz. Örneğin söz konusu karar düzeltmeye ilişkin Danıştay Kararında tetkik hakimi görüşünde Anayasanın 41. Maddesine, İnsan Hakları Evrensel Beyannamesinin 25. Maddesine, Ekonomik Sosyal ve Kültürel haklara İlişkin Uluslararası Sözleşmenin 12. maddesine atıf yapılarak sözleşmeli personele de refakat izni verilmesi gerektiği yönünde görüş bildirilmiştir.
