Öğretmen, zorunlu yer değiştirmeye tabi kamu personelinin eşinin yanına norm kadro kıstasına tabi olmada atanmalıdır.
Zorunlu yer değiştirmeye tabi memur eşi öğretmenler, eşlerinin zorunlu atandıkları il/ilçe'ye, özür durumundan dolayı yer değiştirmek istemeleri halinde kontenjan (kadro) yetersizliği veya hizmet puanı yetersizliğinden dolayı atanamazlarsa bu öğretmenlere il/ilçe emri verilecek midir?
25.06.1983 tarih ve 18088 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına İlişkin Yönetmeliğinin "Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarda Göz önünde Bulundurulacak Hususlar" başlıklı 9. maddesi son fıkrası şu şekildedir:"İlgili mevzuatı uyarınca zorunlu yer değiştirmeye tabi tutulan eğitim ve öğretim hizmetleri sınıfı, mülki idare amirliği hizmetleri sınıfı, jandarma hizmetleri sınıfı, sahil güvenlik hizmetleri sınıfı ve emniyet hizmetleri sınıfına giren memurlar, Türk Silahlı Kuvvetlerine mensup subay ve astsubay, uzman jandarma ve uzman erbaşlar ile hakim ve savcıların görev süresiyle sınırlı olmak üzere atandıkları yere, memur olan eşinin atanmasında mevzuatı uyarınca yürürlüğe konulan norm kadro sayılarına ilişkin hükümler uygulanmaz."
Bu hükümlere göre, bir memur eş durumu nakli istediğinde, eğer eşi aşağıdaki 7 gruptaki bir meslek personeliyse, tayinin eşinin çıktığı yere yapılması zorunludur. 7 grup kamu personeli şu şekildedir:1- Zorunlu yer değiştirmeye tabi tutulan eğitim ve öğretim hizmetleri sınıfı memurların,
2- Mülki idare amirliği hizmetleri sınıfı memurların,
3- Jandarma hizmetleri sınıfı memurların,
4- Sahil güvenlik hizmetleri sınıfı memurların,
5- Emniyet hizmetleri sınıfı memurların,
6- Türk Silahlı Kuvvetlerine mensup subay ve astsubay, uzman jandarma ve uzman erbaşların,
7- Hakim ve savcıların,
Örneğin; 2018 Ocak Ayı Öğretmenlerin Aile Birliği, Sağlık, Can Güvenliği Mazeretleri Ve Engellilik Durumu İle Diğer Nedenlere Bağlı Yer Değiştirme Duyurusuna göre; Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına İlişkin Yönetmeliğinin "Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarda Göz önünde Bulundurulacak Hususlar" başlıklı 9. maddesinde belirtilen memurların eşleri olan öğretmenler eşlerinin bulundukları il/ilçe'ye, eş durumu özründen yer değiştirme talebinde bulundular. Bir iki gün içinde ise sonuçlar açıklanacak.
Peki, bu durumdaki öğretmenler özür durumundan dolayı yer değiştirmek istedikleri il/ilçe'ye kontenjan (kadro) yetersizliği veya hizmet puanı yetersizliğinden dolayı atanamazlarsa bu öğretmenlere il/ilçe emri verilecek midir?
Bu soruların cevabı Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına İlişkin Yönetmeliğinin "Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarda Göz önünde Bulundurulacak Hususlar" başlıklı 9. maddesinde zaten "... memur olan eşinin atanmasında mevzuatı uyarınca yürürlüğe konulan norm kadro sayılarına ilişkin hükümler uygulanmaz." hükmüyle verilmiştir.
Ayrıca; 17.4.2015 tarihli ve 29329 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinin "Mazeret ve engellilik durumuna bağlı yer değiştirmeler" başlıklı 49. maddesi 1. fıkrasındaki; "(1) Öğretmenlerin; aile birliği, sağlık, can güvenliği mazeretlerine veya engellilik durumuna bağlı yer değiştirmeleri hakkında, Devlet Memurları Kanunu ile Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına İlişkin Yönetmelik hükümleri uygulanır." hükümlerinde de belirtildiği üzere yazımıza konu olan öğretmenlere uygulanacak yönetmelik ve maddesi Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına İlişkin Yönetmeliğinin "Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarda Göz önünde Bulundurulacak Hususlar" başlıklı 9. maddesidir.
Dolayısıyla Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına İlişkin Yönetmeliğinin "Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarda Göz önünde Bulundurulacak Hususlar" başlıklı 9. maddesinde belirtilen zorunlu yer değiştirmeye tabi memurların eşleri olan öğretmenler eşlerinin bulundukları il/ilçe'ye, eş durumu özründen yer değiştirme taleplerinin; kontenjan (kadro) yetersizliği, hizmet puanı yetersizliği ve hizmet gerekleri ile özür durumlarının birlikte karşılanması kuralına bakılmaksızın öncelikli olarak yerine getirilmesi gerekmektedir.
Danıştay, 2. Daire, 31.01.2017 tarih ve E. 2014/4416, K. 2017/494 sayılı Kararı ile Danıştay, 2. Daire, 31.01.2017 tarih ve E. 2014/1472, K. 2017/62 sayılı Kararında;"Yukarıda yer alan kurallar ve yapılan açıklamalar birlikte değerlendirildiğinde; T.C. Anayasasında da Devlet tarafından korunması öngörülen ailenin huzur ve refahının statü hukukuna tabi kamu görevlisi yönünden sağlanması amacıyla gerekli yasal düzenlemelerin yapıldığı anlaşılmaktadır. Esasen bir kamu görevlisinin eş durumu özrü nedeniyle atanma talebinde bulunması halinde, sadece eş durumu özrünün değil, hizmet gereklerinin de gözetilmesi statü hukukunun bir gereği olup, bu yönde bir değerlendirme, hizmet verimliliğinin sağlanması ve etkin bir yönetim için zorunlu bulunmaktadır.
Bu durumda, eşi anılan Yönetmelik maddesinde belirtilen sınıflar arasında sayılmayan ve sınıf öğretmeni olarak görev yapan davacının, .......... iline eş durumu özrü nedeniyle atanma talebinin, mer'i mevzuat uyarınca kadro durumuna bakılarak ve hizmet puanı sıralamasına göre yerine getirilmesi gerekeceğinden, davalı idare işleminde hukuka aykırılık, işlemi iptal eden İdare Mahkemesi kararında ise hukuka uyarlık bulunmamaktadır."
Şeklinde Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına İlişkin Yönetmeliğinin "Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarda Göz önünde Bulundurulacak Hususlar" başlıklı 9. maddesinde sayılan zorunlu yer değiştirmeye tabi personel haricindeki personel için sadece eş durumu özrünün yeterli olmadığına karar vermiştir.
Bu kararlar göstermektedir ki; zorunlu yer değiştirmeye tabi memur eşi öğretmenler, eşlerinin zorunlu atandıkları il/ilçe'ye, özür durumundan dolayı yer değiştirmek istemeleri halinde kontenjan (kadro) yetersizliği veya hizmet puanı yetersizliğinden dolayı atanamazlarsa bu öğretmenlere il/ilçe emri otomatik olarak verilme zorunluluğu ortaya çıkacaktır.
